Το μάθημα αποσκοπεί στο να μυήσει τους φοιτητές σε βασικές έννοιες της σημειωτικής και του πολιτισμού. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζονται:

• Το μοντέλο της γλώσσας, η έννοια του κειμένου στη σημειωτική
• Η τυπολογία του σημείου (εικόνα, ενδείκτης, σύμβολο) και η έννοια της (ατελούς) σημείωσης (C.-S. Peirce)
• Η έννοιες δήλωση και συνδήλωση, οι μυθολογίες, η έννοια της συνέργιας (R. Barthes)
  
• Η έννοια του κώδικα (U. Eco, R. Barthes)
  
• Οι σημασιολογικές ισοτοπίες, τo σημειωτικό τετράγωνο και η δυαδικότητα (A.-J. Greimas)
  
• Οι έννοιες της διακειμενικότητας και της διασημειωτικότητας (J. Kristeva, R. Jakobson, S. Petrilli, P. Torop)
  
• Η συνεισφορά του E. Cassirer και η «πολιτισμική σημειωτική»
  
• Η σημειόσφαιρα και τα συστήματα μοντελοποίησης (J. Lotman)
  
• Η κουλτούρα ως δομή: μύθος, μυθολογίες (C. Levi-Strauss),  η χαμηλή και η υψηλή κουλτούρα (E. Hall) 
  
• Η μετάβαση από την κουλτούρα ως κείμενο (ανθρωπιστικές σπουδές) στην κουλτούρα δράση/επιτέλεση (Geertz)
  
• Ο ρόλος του αναγνώστη (S. Hall, U. Eco)

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600180761/M1 

Διδάσκοντες: Ευάγγελος Κουρδής, Γρηγόρης Πασχαλίδης

Η διπλωματική εργασία (Δ.Ε.) γράφεται στην ελληνική γλώσσα και μόνο με ειδική άδεια της Ε.Δ.Ε. σε ξένη γλώσσα. Η έκταση της Διπλωματικής Εργασίας είναι περίπου 16.000 λέξεις, σε γραμματοσειρά Times New Roman,με διάστιχο 1,5 και 12άρι μη συμπεριλαμβανομένων των σημειώσεων, της βιβλιογραφίας, των πινάκων, κλπ.

Υποβάλλεται στα μέλη της τριμελούς επιτροπής αξιολόγησης και στη γραμματεία του ΔΠΜΣ έντυπα ή ηλεκτρονικά.

Η αξιολόγηση της εργασίας γίνεται μέσα σε χρονικό διάστημα τριών μηνών από την υποβολή της.

Η Δ.Ε. βαθμολογείται από τον επιβλέποντα και τα δύο μέλη χωριστά και ο βαθμός κοινοποιείται στη Γραμματεία του ΔΠΜΣ. Ο Μ.Ο. των τριών βαθμολογητών είναι ο βαθμός της Δ.Ε.

Το μάθημα θα αρθρωθεί σε τρεις  άξονες. Ο πρώτος (μάθημα 1-3)  θα εξετάσει ιστορικά και  μεθοδολογικά ζητήματα της σημειολογίας και της ιστορίας της τέχνης, με έμφαση στις παραδόσεις  των Aby Warburg και Μeyer Shapiro αφενός και Ferdinand de Saussure και Algirdas-Julien Greimas. O δεύτερος άξονας (4-8)  αφορά στη χρήση διαφορετικών προσεγγίσεων  από ιστορικούς της τέχνης και μελετητές της εικόνας (Rosalind Krauss, Stephen Bann, Mieke Bal, Klaus Sachs-Hombach  κ.ά.), ενώ ο τρίτος άξονας (μαθήματα 9-12) στη λεγόμενη «σημειωτική του πολιτισμού», καθώς και σε πραγματεύσεις της ιστορίας  των μέσων και  της «σημειόσφαιρας»  την εποχή  της μαζικής επικοινωνίας.

Διδάσκουσα: Λία Γυιόκα, Παναγιώτης Μπίκας

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος: 
https://qa.auth.gr/el/class/1/600123662     

Το μάθημα αυτό εξερευνά την οπτικοποιήση του προφορικού λόγου (verbal) σε θέματα γραφιστικής και οπτικής επικοινωνίας, χρησιμοποιώντας θεωρίες της οπτικής και εφαρμοσμένης Σημειωτικής. Εξετάζει πως εντάσσεται και δομείται το νόημα σε σχέση με την εικόνα, το κείμενο/τυπογραφία, τον ήχο, το μέσο και το πλαίσιο στο οποίο εφαρμόζονται για τη μετάδοση μηνυμάτων. Επιπρόσθετα το μάθημα εντάσσει τους/τις φοιτητές/τριες στη σημειωτική της γραφιστικής ως πολιτισμική ερμηνευτική, καθώς και αναπτύσσει την αναλυτική και κριτική σκέψη μέσα από συγκεκριμένες εφαρμογές και αναθέσεις εργασίας από το χώρο της γραφιστικής και οπτικής επικοινωνίας.

Αναλυτική παρουσίαση μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600141765 

Διδάσκοντας: θα ανακοινωθεί

Αντικείμενο του μαθήματος αποτελεί η σημειωτική ανάλυση κειμένων γενικού περιεχομένου όπου ο κεντρικός πυρήνας του μηνύματος αποτελείται από ένα ή περισσότερα μη-λεκτικά σημειωτικά στοιχεία συνοδευόμενα από αριθμό λεκτικών στοιχείων. Τα κείμενα προς ανάλυση εμφανίζονται σε ποικίλες έντυπες, ψηφιακές και διαδικτυακές μορφές και αναλύονται μέσα από την οπτική της πολυτροπικής σημειωτικής. Η πολυτροπική σημειωτική εδράζεται στη θεωρία της κοινωνικής σημειωτικής και προσεγγίζει το φαινόμενο της πολυτροπικότητας μέσω μιας συστημικής λειτουργικής οπτικής. Στη συστημική λειτουργική γλωσσολογία, η επικοινωνία δεν λαμβάνει χώρα στο κενό αλλά ενσωματώνεται στην κοινωνική πρακτική. Από την άλλη, στη συστημική λειτουργική σημειωτική είναι δυνατή η διερεύνηση του νοήματος που παράγεται από την ολοκληρωμένη χρήση πολλαπλών σημειωτικών πηγών. Με εργαλείο την πολυτροπική γραμματική πέντε σημειωτικών διαστάσεων (αναπαραστατική, κοινωνική, οργανωσιακή, συγκειμενική και ιδεολογική) μελετούνται εμπειρικά πολυτροπικά και πολυσημειωτικά κείμενα (προωθητικές εκστρατείες, εικονογραφημένες ιστορίες, μελοποιημένα - ψηφιοποιημένα εξώφυλλα βιβλίων, υπότιτλοι ταινιών και οπτική ποίηση). 

Αναλυτική παρουσίαση μαθήματος: 
https://qa.auth.gr/el/class/1/600123665 

Διδάσκοντας: Γ. Δαμασκηνίδης

Σκοπός του μαθήματος είναι (α) να προσφέρει εξοικείωση με το αντικείμενο της σημειωτικής και τα κύρια θεωρητικά μεθοδολογικά εργαλεία ανάλυσης κειμένου και εικόνας  και (β) να εισάγει τους φοιτητές στη μελέτη του νοήματος των συμβολικών συστημάτων μέσα από αναλύσεις σε συστήματα σημασίας που προκύπτουν από τον εκπαιδευτικό χώρο (σχολικά εγχειρίδια, εκπαιδευτική νομοθεσία) και από τον ευρύτερο κοινωνικό χώρο της εκπαίδευσης (βίντεο διεθνών οργανισμών) με εστίαση στη διερεύνηση αυτών των κειμένων ως φορέων πολιτισμού και αξιών.

Διδάσκουσα: θα ανακοινωθεί

Στόχος του μαθήματος είναι η εξοικείωση των φοιτητών/τριών με τη γλώσσα των οπτικοακουστικών κειμένων και τις βασικές θεωρητικές πτυχές της οπτικοακουστικής σημειωτικής και προσαρμογής. Οι φοιτητές/τριες θα εκπαιδευτούν στην κατανόηση της κινηματογραφικής γλώσσας, της οπτικοακουστικής αφήγησης και των κύριων εννοιών της προσαρμογής μεταξύ διαφορετικών σημειωτικών συστημάτων/τρόπων και πολιτισμών. Το μάθημα θα περιλαμβάνει θεωρητική και εφαρμοσμένη ανάλυση διαφόρων οπτικοακουστικών κειμένων (κινηματογραφικών ταινιών, ταινιών κινουμένων σχεδίων κ.λπ.). Το μάθημα αξιολογείται με ενδιάμεση και τελική εργασία.

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600180762 

Διδάσκουσα: Λουκία Κωστοπούλου

Σχεδόν όλα τα μέσα επικοινωνίας περιέχουν αφηγήσεις, από γραπτά κείμενα, προφορικές ιστορίες και παραμύθια, θεατρικές παραστάσεις, κινηματογράφο και τηλεόραση μέχρι ζωγραφική, μουσική και χορό. Ορισμένες φορές αυτές οι αφηγήσεις παρουσιάζονται ως αληθινές, άλλες φορές δηλώνουν τον μυθοπλαστικό χαρακτήρα τους. Οι αφηγήσεις μετατρέπονται επίσης από ένα σημειωτικό σύστημα σε άλλο και τότε προσαρμόζονται στις ιδιαίτερες συμβάσεις και τεχνικές του, όπως επίσης επανερμηνεύονται ανάλογα με νέες πολιτισμικές και κοινωνικές καταστάσεις. Όμως, τα βασικά δομικά στοιχεία της αφηγηματικής μορφής, όπως η πλοκή, οι χαρακτήρες, τα χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος και η οπτική γωνία, εντοπίζονται σε όλες τις αφηγήσεις ανεξαρτήτως μέσου έκφρασης. Στο μάθημα θα χρησιμοποιήσουμε την αφηγηματολογία του A.-J. Greimas για να αναλύσουμε αφηγήσεις διαφόρων ειδών, με έμφαση στα γραπτά κείμενα, αλλά και με επεκτάσεις στον μύθο, το παραμύθι, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και πολλές άλλες περιοχές της σημερινής κοινωνίας όπου συναντάμε την αφήγηση. Η αξιολόγηση των φοιτητών θα βασιστεί σε μια πρωτότυπη αφηγηματική ανάλυση ενός κειμένου που θα επεξεργαστούν, από όποιο σημειωτικό σύστημα προτιμούν, επιλεγμένου σε συνεννόηση με τoυς διδάσκοντες.

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600123686 

Το μάθημα θα διδαχθεί μέσω της εξ'αποστάσεως εκπαίδευσης

Διδάσκοντες: Karin Boklund-Λαγοπούλου, Αλέξανδρος-Φαίδων Λαγόπουλος

Η Σημειωτική της μεταναστευτικής λογοτεχνίας αποτελεί ένα νέο πεδίο έρευνας που συνδυάζει τη Σημειωτική της λογοτεχνίας με τη Σημειωτική του Πολιτισμού. Στα μαθήματά μας θα διερευνήσουμε στη βάση ελληνικών λογοτεχνικών κειμένων και μεταφράσεων τόσο τη σημειωτική λειτουργία γλωσσικών μεταφορών της δυναμικής έννοιας του Πολιτισμού, της διαπολιτισμικότητας και υβριδικότητας όσο και τη σημειωτική λειτουργία της επικοινωνιακής διαμεσολάβησης μέσω της λογοτεχνίας. Τα μαθήματα χωρίζονται σε δύο μέρη: α) Εισαγωγικό μέρος, στο οποίο θα εξοικειωθούμε με θεωρίες Σημειωτικής της λογοτεχνίας και του Πολιτισμού, όπως π.χ. Σημειωτική της μεταφοράς, Σημειωτική γνωσιακή θεωρία, Σημειωτική του Πολιτισμού και β) εφαρμοσμένο μέρος, όπου θα γίνει η εφαρμογή των παραπάνω θεωριών σε διάφορα ευρωπαϊκά μεταναστευτικά κείμενα, καθώς και σε επιλεγμένες ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους.

Διδάσκουσα: Αγλαία Μπλιούμη

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος: 
https://qa.auth.gr/el/class/1/600198292  

Στο μάθημα παρουσιάζονται βασικές θεωρητικές έννοιες ανάλυσης λογοτεχνικών κειμένων και ενδεικτικές διδακτικές προσεγγίσεις τους με εφαρμογή στη θεωρία των Γκολντμάν, Μπαχτίν, Γιάους, Ίζερ, Ντυράν, Μπαρτ, Μπουρντιέ, Φρόυντ, Ελιάντ και την προτεινόμενη συνθετική θεώρηση σημειωτικών εργαλείων.

Οι άξονες του μαθήματος περιλαμβάνουν τη σημειωτική προσπέλαση διδακτικών ζητημάτων που άπτονται:

• των διακειμενικών νοηματοδοτήσεων του μύθου, του κοινωνικού διαλόγου του λογοτεχνικού μύθου και της υπερκειμενικής εμβέλειάς του,
• της έννοιας της πολυτροπικότητας και των εφαρμογών της, του ρόλου των Τ.Π.Ε. και του διαδικτύου στην εκπαίδευση,
• του επιστημολογικού πεδίου του κοινωνικού εποικοδομισμού και της ομαδοσυνεργατικής διδασκαλίας,
• της προτεινόμενης μυθοπλασιακής θεωρίας των υβριδικών σημείων ως μέσων πολυτροπικής συσχέτισης ανάμεσα στο βίωμα και τη μεταφορά και
• του προτεινόμενου εκπαιδευτικού λογισμικού (MFE) στη Διδακτική της Λογοτεχνίας.

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600141505 

Διδάσκοντας: Σ. Δεγερμεντζίδης

Τι θυμόμαστε; Πώς θυμόμαστε; Πώς διαμορφώνει η μνήμη την ερμηνεία και τις μορφές της μνημείωσης; Πως αντίστοιχα διαμορφώνεται από αυτές; Το μάθημα πραγματεύεται τη σημειωτική υποδομή του διεπισημονικού πεδίου των Σπουδών Μνήμης.

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600180765/M1 

Διδάσκοντες: Λία Γυιόκα, Τιτίκα Δμητρούλια 

Στη σύγχρονη εποχή έχουν αναδυθεί νέες μορφές αφηγήσεων, στις οποίες ο χρήστης επιδρά πάνω στα κείμενα, κατέχει, δηλαδή, ενεργό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής τους. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, οι αφηγήσεις αυτές βρίσκουν εφαρμογή σε όλα σχεδόν τα είδη της πολιτισμικής παραγωγής: από τη λογοτεχνία και την τέχνη, μέχρι τις διαφημίσεις, τα βίντεο παιχνίδια και, πολύ πρόσφατα, την τηλεόραση. Σε αυτό το μάθημα εστιάζουμε καταρχάς στη σημειωτική και αφηγηματική ανάλυση των διαδραστικών μυθιστορημάτων, των κινούμενων εικόνων και των βιντεοπαιχνιδιών με σκοπό να καλυφθούν περιπτώσεις αφηγήσεων σε όσο το δυνατόν περισσότερα είδη σημειωτικών συστημάτων (φυσικής γλώσσας, οπτικά, ήχου, κινηματογραφικά κλπ.) ενώ παράλληλα θα αναφερθούμε σε διάφορες άλλες εφαρμογές, όπως στη διαφήμιση, στην τέχνη, σε βίντεο για κοινωνικούς σκοπούς κα.

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600158696 

Διδάσκοντας: Μαρία Κατσαρίδου

Το μάθημα αρθρώνεται σε τρεις ενότητες: η πρώτη μελετά τις ευρείες έννοιες πολιτισμός, σημειωτική, κουλτούρα και πολιτιστική κληρονομιά και παρουσιάζει συνοπτικά τη σημασιολογική τους εξέλιξη στις σύγχρονες δυτικές κοινωνίες. Αναλύονται τα νέα μεθοδολογικά εργαλεία που προσφέρει η σημειωτική με καινούριες κατευθύνσεις και θεωρήσεις ερμηνείας των πολιτισμικών φαινομένων και νέους τρόπους αντίληψης και πρόσληψης του κόσμου.

Η δεύτερη ενότητα έχει στόχο να διερευνήσει και να αναλύσει χώρους, δομές και περιβάλλοντα όπου δομούνται και απο-δομούνται πολιτισμικά φαινόμενα και ‘προϊόντα’, μηνύματα, νοήματα και αναπαραστάσεις. Εξετάζεται το θεωρητικό και κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο ερμηνευτικής προσέγγισης της πολιτιστικής – αρχαιολογικής κληρονομιάς αναλύοντας τις πολλαπλές βιογραφίες μνημείων και μνημειακών συνόλων και αντικειμένων μέσα από το πρίσμα της ρητορικής των σημειο-αφηγήσεων. 

Η τρίτη ενότητα εστιάζει στην κριτική ανάλυση πρακτικών και μεθοδολογικών σημειο-εργαλείων μέσα από την εξέταση περιπτώσεων (case studies). Έμφαση δίνεται στην ανάλυση πλαισίου της πολιτιστικής διαχείρισης, δομών και πρακτικών με σκοπό την ολιστική προσέγγιση ολοκληρωμένων μελετών εφαρμογής, που στοχεύουν στη βιωσιμότητα και παραγωγή νέων μεθόδων ανάπτυξης και δημιουργίας μεταμοντέρνων πολιτιστικών ‘προϊόντων’.

Διδάσκοντας: Αρχοντία Πολυζούδη

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600141770 

Η σύγχρονη σημειωτική της εικόνας, συνδυάζοντας στοιχεία από την εικονολογία, την εξωλεκτική επικοινωνία και τις πολιτισμικές σπουδές, αποτελεί τον κεντρικό άξονα μιας σύνθετης πολιτισμικής ερμηνευτικής που συνδυάζει συγχρονία και διαχρονία, ανάλυση και κριτική. Εστιάζοντας σε έργα τέχνης, αφίσες, φωτογραφίες, ιστοσελίδες, χάρτες και λογότυπα, επιχειρείται μια ευρυγώνια κατανόηση της φυσιογνωμίας και της δυναμικής του σύγχρονου εικονικού περιβάλλοντος.

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος: 
https://qa.auth.gr/el/class/1/600228311 

Διδάσκοντας: Γρηγόρης Πασχαλίδης

Εάν ο αναλφάβητος του μέλλοντος θα είναι αυτός που δεν θα μπορεί να χειριστεί τη φωτογραφική μηχανή όπως έγραφε στο μεσοπόλεμο o Moholy Nagy, σήμερα θα λέγαμε ότι είναι αυτός που δεν μπορεί να ‘διαβάσει’ τις φωτογραφικές εικόνες. Παιδί της φύσης (φως) και του πολιτισμού (γραφή), η φωτο-γραφία είναι ένας διπλός δείκτης (index): του δημιουργού και της πραγματικότητας· του αντικειμενικού γεγονότος και της υποκειμενικής επινόησης. Ντοκουμέντο ή τέχνη, εμπορικό ή πολιτικό μάρκετινγκ, παράθυρο στο κόσμο ή καθρέπτης του εαυτού μας (σέλφι), σε κάθε περίπτωση, η φωτογραφία είναι μία σημειολογική μήτρα που γεννάει νόημα. Κατά τη διάρκεια του μαθήματος θα συζητηθούν οι προϋποθέσεις και το εύρος αυτού του νοήματος διατρέχοντας την ιστορία του μέσου. Πιo συγκεκριμένα θα εξεταστούν:

• η φωτογραφία ως εικόνα, δείκτης, σύμβολο, καταδήλωση, συνδήλωση, σπουδή, στίξη
• η σημειολογική διαφορά της από τις άλλες εικόνες (σχέδιο, ζωγραφική, κινηματογράφος)
• η φωτογραφία ως δοκίμιο ανατομίας της κοινωνίας (από τον Walker Evans και μετά)
• φωτογραφία και λόγος
• εφαρμοσμένη φωτογραφία: διαφήμιση, πολιτική, έντυπος και ηλεκτρονικός τύπος, μέσα κοινωνικής δικτύωσης
• η νοηματική μετατόπιση που επιφέρει η ψηφιακή επανάσταση στην παραδοσιακή λειτουργία της φωτογραφίας ως ίχνους της πραγματικότητας.
  

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600141772/M1 

Διδάσκοντας: θα ανακοινωθεί

Ξεκινώντας με βάση τη σημειωτική θεωρία το μάθημα αυτό στόχο έχει να επικεντρώσει στη σημειωτική του οπτικοακουστικού λόγου σε δημοφιλή μέσα όπως ο κινηματογράφος και η τηλεόραση. Πιο συγκεκριμένα, αντικείμενο της μελέτης θα αποτελέσουν τα αφηγηματικά κείμενα (ταινίες μεγάλου μήκους κυρίως αλλά και τηλεοπτικές σειρές) ως οι κατ’ εξοχήν μορφές πολιτισμικής επικοινωνίας. 

Με την αλματώδη ανάπτυξη της τεχνολογίας τα τελευταία χρόνια ο οπτικοακουστικός λόγος τείνει να κυριαρχεί έναντι του παραδοσιακού γραπτού λόγου. Αξίζει λοιπόν να ενσκήψουμε με ενδιαφέρον στο πως λειτουργούν η εικόνα και ο ήχος στα οπτικοακουστικά κείμενα που αφηγούνται ιστορίες, δηλαδή να εξετάσουμε πως λειτουργούν ως σημεία στο σημειοδοτικό σύστημα του κινηματογράφου και της τηλεόρασης. Θέματα που αφορούν στην αντίληψη και στην αισθητική των εικόνων και των ήχων στα οπτικοακουστικά μέσα καθώς και οι αφηγηματικοί κώδικες που λειτουργούν για την παραγωγή και την κατανόηση νοήματος θα αποτελέσουν το  κύριο μέλημα του μαθήματος.

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600123701/M1 

Διδάσκοντας: Μιχάλης Κοκκώνης

Στόχος του μαθήματος είναι η παρουσίαση των σημαντικότερων προσεγγίσεων των φαινομένου της διασημειωτικότητας και της πολιτισμικής προσαρμογής μέσα από την οπτική του ερευνητικού πεδίου της Σημειωτικής της μετάφρασης, της Οπτικής Σημειωτικής και των Δια-εικονικών και Διατεχνικών Σπουδών. Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται περιπτώσεις μεταστοιχείωσης του πληροφοριακού φορτίου ανάμεσα σε διαφορετικά σημειωτικά συστήματα, όπως η γλώσσα, η εικόνα, η πόζα, η χωρική τοποθέτηση, ο χρωματισμός, μέσα από εφαρμογές στο χώρο της καθημερινής επικοινωνίας. 

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600228306/M1 

Διδάσκοντας: Ευάγγελος Κουρδής

Το μάθημα έχει στόχο να εισαγάγει τους φοιτητές-τριες στις πολυσημειωτικές και διασημειωτικές διαστάσεις του σύγχρονου ψηφιακού πολιτισμού, της ψηφιακής σημειόσφαιρας, και στα θεωρητικά μοντέλα, τις μεθόδους και τα εργαλεία προσέγγισής της που ειδικότερα αναπτύσσουν και χρησιμοποιούν οι Ψηφιακές Ανθρωπιστικές Επιστήμες (Digital Humanities, DH-ΨΑΕ). Εστιάζοντας κριτικά στις εν λόγω προσεγγίσεις και στον διάλογό τους με τη σημειωτική, το μάθημα πραγματεύεται τα διακυβεύματα της πολυτροπικότητας, της πολυμεσικότητας και της διαμεσικότητας, με αναφορά σε συγκεκριμένες πτυχές των ΨΑΕ.

Στόχοι του μαθήματος είναι η διασύνδεση της σημειωτικής με το ραγδαία αναπτυσσόμενο πεδίο των ΨΑΕ και η εξοικείωση με τα μεθοδολογικά εργαλεία μελέτης της ψηφιακής σημειόσφαιρας.

Αναλυτική περιγραφή του μαθήματος: 
https://qa.auth.gr/el/class/1/600158703 

Διδάσκοντας: Τ. Δημητρούλια 

Ερευνητική αφετηρία αποτελεί η διαλεκτική συμβόλων, μοτίβων και θεμάτων στον ποιητικό και εικαστικό λόγο με ένα μοντέλο εικαστικής και ρηματικής διακειμενικότητας, βασισμένο στην έννοια της διακειμενικότητας του Ριφατέρ. Ενδεικτικό πεδίο εφαρμογής στα πρώτα μαθήματα αποτελεί η σύγκριση του ποιητικού και εικαστικού έργου του υπερρεαλιστή δημιουργού Νίκου Εγγονόπουλου με βάση τον πολυτροπικό μύθο του Ορφέα (σημειωτική προσπέλαση πέντε πινάκων σε αντιστοίχηση με οχτώ ποιητικές συλλογές). Ακολούθως, θα προχωρήσουμε στην περαιτέρω αποκωδικοποίηση συμβόλων, μοτίβων, θεμάτων και μύθων, επιχειρώντας τη συνθετική ερμηνεία του ποιητικού, εικαστικού, μουσικού και κινηματογραφικού λόγου, όπως αυτός αποτυπώνεται σε έργα που εντάσσονται στο διεθνές υπερρεαλιστικό κίνημα (Μπρετόν, Νταλί, Ελυάρ, Μαξ Ερνστ, Μαγκρίτ, Τζαρά, Ντυσάν, Τζιακομέτι, Ντε Κίρικο). Οι άξονες του μαθήματος περιλαμβάνουν:

• την ανάλυση σημειωτικών μηχανισμών του λόγου και της εικόνας
• την ανίχνευση του πολυτροπικού μύθου ως υβριδικής δομής διαφορετικών σημειωτικών κωδίκων και
• την ανάλυση εξειδικευμένων εφαρμογών σχετικά με τη μείξη σημειωτικών κωδίκων (παρότρυνση των φοιτητών για προσωπική δημιουργία κολάζ, επεξεργασμένων εικόνων και βίντεο).

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος: 
https://qa.auth.gr/el/class/1/600141774/M1 

Διδάσκοντας: θα ανακοινωθεί

Το μάθημα πραγματεύεται την κατασκευή ταυτοτήτων στον λόγο της μαζικής κουλτούρας υπό το πρίσμα κοινωνικο-σημειωτικών θεωρήσεων. Συγκεκριμένα, εκκινώντας από μια κονστρουξιονιστική οπτική, οι ταυτότητες αντιμετωπίζονται ως δυναμικές και ρευστές οντότητες οι οποίες πραγματώνονται και ανακατασκευάζονται στον λόγο. Στο πλαίσιο αυτό, οι ομιλητές/τριες θεωρείται ότι διαμορφώνουν ενεργητικά την κοινωνική τους πραγματικότητα, λαμβάνοντας υπόψη τους κοινωνικούς περιορισμούς και τους επικοινωνιακούς προσανατολισμούς που θέτουν/ τους τίθενται κάθε φορά. Καθώς η διεπίδραση θεωρείται ο ‘καμβάς’ όπου πολλαπλές ταυτότητες προβάλλονται και συγκρούονται μεταξύ των συμμετεχόντων/ουσών, θα εστιάσουμε στην ανάλυση της μυθοπλαστικής διεπίδρασης, αντλώντας παραδείγματα από τον κινηματογράφο και την τηλεόραση (τηλεοπτικές σειρές, διαφημιστικά σποτ). Οι κοινωνικές ταυτότητες που θα μελετηθούν θα είναι η κοινωνική τάξη, το φύλο, η ηλικία και η εθνότητα, ενώ θα αναλυθούν όλες οι δεικτικές διαδικασίες/ σημειωτικά συστήματα (γλώσσα και εικόνα) που εμπλέκονται και συλλειτουργούν για την κατασκευή των ταυτοτήτων στον (πολυτροπικό) μυθοπλαστικό λόγο. Καθώς η μαζική κουλτούρα κατασκευάζει ποικίλες εκδοχές της κοινωνικής πραγματικότητας στο θεσμικό πλαίσιο που διαμορφώνεται, ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στον ιδεολογικό ρόλο των υπό μελέτη μυθοπλαστικών αναπαραστάσεων να αναπαράγουν και να ανατρέπουν ηγεμονικές ταυτότητες φύλου, τάξης, ηλικίας και εθνότητας.

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600133256

Διδάσκουσα: Αναστασία Στάμου

Στο μάθημα εξετάζονται οι πολλαπλές εκφράσεις της δημοφιλούς κουλτούρας και οι διασταυρώσεις τους κατά την αλληλεπίδραση εικαστικών τάσεων, μουσικών ρευμάτων και κινημάτων, κινηματογράφου, υποκουλτούρας, γραφιστικής, μόδας, διαφήμισης, παραγωγής προϊόντων, από το τέλος του ΒΠΠ μέχρι σήμερα.

Πληθώρα παραδειγμάτων θα επιλεχθούν προς τη σημειωτική τους ανάλυση, τον εντοπισμό και την επεξήγηση των συμβολισμών τους, με παράλληλο στόχο μία γενική εποπτεία των φαινομένων και την παραγωγή κριτικού λόγου.

Ενδεικτικά, τα παραδείγματα εκτείνονται από τα κόμικς μέχρι το γκραφίτι, από το στυλ του πανκ, του χιπ χοπ και του ρέηβ, μέχρι τη σκηνογραφία των μουσικών συναυλιών, τις τελετές έναρξης Ολυμπιακών Αγώνων και τους διαγωνισμούς της Γιουροβίζιον. Από την ενδυματολογία των συγκροτημάτων μέχρι την κόμμωση και τα τατουάζ των ποδοσφαιριστών και των σεφ στις εκπομπές μαγειρικής. Από την κουλτούρα των μπητς μπαρ μέχρι τις αφίσες των πανηγυριών στις επαρχιακές οδούς, από τον ημερήσιο Τύπο μέχρι τα free press, από τα αυτοσχέδια φανζίν μέχρι το Tumblr, τα memes και τα gif του διαδικτύου.

Από "τα κάτω” μέχρι πάνω και αντιστρόφως, στην αμφίδρομη σχέση υψηλού - χαμηλού, και καθ' υπέρβαση του δίπολου μητρόπολης - περιφέρειας. Οι αναλύσεις αναπόφευκτα διατρέχουν ζητήματα Ιστορίας της Τέχνης, Τεχνολογίας, Τηλεπικοινωνιών, Οπτικής κουλτούρας και του εκάστοτε πολιτισμικού πλαισίου.

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600180766 

Διδάσκοντες:  Ο. Πάγκαλος - Π. Πετρίδης

Η κινητική και οι χειρονομίες, η εκφραστική, το χρώμα, η πόζα και η τοποθέτηση στο χώρο, τα αγγιγμάτα (απτική επικοινωνία), η βλεμματική επαφή, τα αντικείμενα ως επικοινωνιακές επινοήσεις είναι μόνο μερικά από τα μη γλωσσικά σημειωτικά συστήματα που συναρθρώνουν την οπτική επικοινωνία και τα οποία αποτελούν αντικείμενο του συγκεκριμένου μαθήματος.

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600141775/M1 

Διδάσκοντας: θα ανακοινωθεί

Το παρόν μάθημα αποτελεί μία εισαγωγή στη θεωρία και την πράξη της πολυτροπικής ρητορικής, όπως διαμορφώνεται σε διάφορα ψηφιακά κειμενικά είδη. Οι φοιτητές θα εξοικειωθούν με τις τεχνικές ανάλυσης πολυτροπικών κειμένων μέσα από τη μελέτη θεωρητικών κειμένων, αλλά και τη συμμετοχή τους σε ομαδικές εργασίες. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στις πολυτροπικές εκφάνσεις του λόγου πειθούς σε ποικίλους δικτυακούς τόπους (εταιρειών, μη κυβερνητικών οργανώσεων, δημοσίων υπηρεσιών, πανεπιστημίων, πολιτικών κομμάτων κ.α.)  σε ειδησεογραφικά βίντεο και  σε διαφημιστικά σποτ, καθώς και στη σχέση του με πολιτισμικά καθορισμένες έννοιες και με την ιδεολογία που εκφράζεται μέσα από τη ρητορική στα εν λόγω κειμενικά είδη. Στόχος του μαθήματος είναι να καταστήσει τους φοιτητές ικανούς να εφαρμόζουν έννοιες σχετικές με την οπτική ρητορική στις επικοινωνιακές πρακτικές που θα ασκήσουν στην μετέπειτα ακαδημαϊκή, επαγγελματική και καθημερινή τους ζωή, έχοντας αποκτήσει τη δεξιότητα όχι μόνο να αναλύουν αλλά και να παράγουν πολυτροπικά κείμενα σε ποικίλα πεδία ανάλογα με τα ενδιαφέροντά τους.

Η Σημειωτική του Θεάτρου αποτελεί μέθοδο ανάλυσης του θεατρικού φαινομένου. Χωρίζεται σε δύο κλάδους: Τη Σημειωτική του Δραματικού Κειμένου και τη Σημειωτική της Παράστασης. Ο πρώτος κλάδος επικεντρώνεται στην ανάλυση του κειμενικού κώδικα και τη διερεύνηση των σχέσεων ανάμεσα στα ποικίλα σημειακά συστήματα τα οποία εγγράφονται στο κείμενο με στόχο την παραστασιμότητά του. Ο δεύτερος ασχολείται με την ίδια τη θεατρική πράξη και πρακτική, με στόχο την προσέγγιση του τελικού αισθητικού αποτελέσματος επί σκηνής, δηλαδή την παράσταση και την πολυτροπικότητα που τη διακρίνει. Οι δύο κλάδοι θα μελετηθούν διαδοχικά ως αυτοδύναμα αλλά και αλληλοσυμπληρούμενα ολοκληρώματα, αντλώντας ταυτοχρόνως μεθοδολογικά εργαλεία από τη Θεωρία της Επικοινωνίας και τη Θεωρία της Πρόσληψης, εφόσον το ίδιο το θεατρικό συμβάν, ως αποτέλεσμα της μετάβασης από το κείμενο στη σκηνή, αποτελεί γεγονός με διεπιστημονικό χαρακτήρα και διαπολιτισμική διάσταση.

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600244627 

Διδάσκουσα: Μαίρη Μπαιρακτάρη

Στόχος του μαθήματος είναι να δώσει τη δυνατότητα στους φοιτητές/τριες να κατανοήσουν τη γλώσσα των οπτικοακουστικών κειμένων και να εξοικειωθούν με βασικές θεωρητικές πτυχές και κείμενα (που προσαρμόζονται διαγλωσσικά ή ενδογλωσσικά). Οι φοιτητές/τριες θα εκπαιδευτούν στην εφαρμογή διαφόρων σημειωτικών θεωριών και εργαλείων για την ανάλυση μεθόδων οπτικοακουστικής μετάφρασης (υποτιτλισμός, υπερτιτλισμός, μεταγλώττιση, κινηματογραφικές διασκευές, διαφημιστικά μηνύματα κ.ά.). Το μάθημα θα περιλαμβάνει θεωρητική και εφαρμοσμένη ανάλυση οπτικοακουστικών κειμένων με τη χρήση νέων τεχνολογιών αιχμής. Το μάθημα αξιολογείται με τελική εργασία.

Διδάσκουσα: Λουκία Κωστοπούλου

Με αφετηρία τη σύλληψη της πολιτικής ως συμβολικής δράσης, η σημειωτική της πολιτικής επικοινωνίας εξετάζει τις μορφές και πρακτικές σημειοδότησης που αναγνωρίζουμε ότι έχουν πολιτική πρόθεση και λειτουργία. Συγκεκριμένα, εστιάζει στη μελέτη των συμβόλων, τελετουργιών και σημειωτικών πρακτικών που αξιοποιούν οι κάθε λογής πολιτικοί δρώντες (κρατικοί θεσμοί και μέσα ενημέρωσης, πολιτικά πρόσωπα και κόμματα, κοινωνικά κινήματα και μη κυβερνητικές οργανώσεις) προκειμένου να διαπλάσουν και προβάλλουν την ταυτότητα και τις ιδέες τους, να επηρεάσουν τις πολιτικές αντιλήψεις, συμπεριφορές και διαδικασίες, να συγκροτήσουν και να κινητοποιήσουν πολιτικές κοινότητες.

Αναλυτική παρουσίαση του μαθήματος:
https://qa.auth.gr/el/class/1/600141779

Διδάσκοντας: Γρηγόρης Πασχαλίδης